Babeszjoza, zwana również piroplazmozą, jest często spotykaną chorobą zwierząt dzikich i domowych. Wywołują ją pierwotniaki z rodzaju Babesia. Pierwotniaki te zostały okryte już w końcu XIX wieku. Pierwsze podejrzenia zakażenia ludzi przez Babesia spp. pojawiły się już w 1908, jednak dopiero w roku 1957 udokumentowano pierwszy przypadek ludzkiej babesiozy u jugosłowiańskiego krawca. Babesia spp. stanowi obecnie istotne zagrożenie dla osób z niską odpornością (chorzy na AIDS, pacjenci po usunięciu śledziony, przyjmujący leki immunosupresyjne, ludzie w podeszłym wieku).
Dotychczas na całym świecie, również w Europie, odnotowano znaczną liczbę przypadków babesiozy. W Polsce opisano tylko jeden przypadek tej choroby. Wydaje się jednak, że wynika to raczej z niedoskonałej diagnostyki niż z rzeczywistego braku transmisji i zakażenia kleszczy. Mało specyficzne objawy kliniczne utrudniają prawidłowe rozpoznanie, a tym samym określenie dokładnej liczby zachorowań.
Ze względu na podobieństwo objawów oraz obraz pierwotniaka w erytrocytach, babesiozę określa się również mianem „malarii Północy”. Występujące w okresie międzywojennym w Polsce przypadki „malarii” były najprawdopodobniej babesiozą.
W Europie czynnikiem babeszjozy u ludzi jest najczęściej B. divergens, zaś w Ameryce Północnej B. microti. Człowiek zaraża się w czasie pobierania krwi przez kleszcze, głównie Ixodes ricinus (w Europie), Ixodes scapularis (w Ameryce Północnej) oraz przedstawicieli rodzajów Rhipicephalus i Boophilus. Zakażenie przenoszą zarówno postaci larwalne kleszczy (nimfy), jak również osobniki dorosłe. Możliwe jest zakażenie przez przetoczenie zakażonej krwi.
Okres wylęgania wynosi od 1 do 8 tygodni, ale sporadycznie może być dłuższy. Objawy i przebieg babeszjozy jest różny. W ostrym zakażeniu najczęściej występuje gorączka, dreszcze, poty i bóle mięśniowe oraz utrata apetytu, ogólne rozbicie, zmęczenie, nudności. Ponadto obserwuje się powiększenie wątroby i śledziony oraz niedokrwistość hemolityczną i hemoglobinurię. W większości przypadków wyzdrowienie jest spontaniczne, a przebieg choroby łagodny. W rejonach endemicznych często obserwuje się przebieg bezobjawowy. Cięzki przebieg i przypadki śmiertelne obserwuje się zazwyczaj u osób z niedoborami immunologicznymi, po usunięciu śledziony lub w wieku ponad 60 lat. Zakażenie dość często współistnieje z chorobą z Lyme (boreliozą) lub innymi chorobami odkleszczowymi, co komplikuje i zaostrza przebieg kliniczny tych zakażeń. Przewlekłe zakażenia mogą przebiegać skąpoobjawowo, a dominującymi objawami mogą być tu zespół przewlekłego zmęczenia, okresowo pojawiające się gorączki, poty, dreszcze i bóle mięśniowo-stawowe.
Rozpoznania babeszjozy można dokonać już podczas rutynowego badania rozmazów krwi obwodowej (barwienie metodą MGG), w którym wewnątrz erytrocytów wykrywa się postacie pierwotniaka. Jednak metoda ta obarczona jest bardzo dużym odsetkiem wyników fałszywie ujemnych. Wynik pozytywny potwierdza się testem immunofluorescencji pośredniej (IFA) lub testem ELISA. Dlatego w celach diagnostycznych nie zaleca się poszukiwania pasożytów w barwionych rozmazach krwi obwodowej lecz ocenę obeccności swoistych przeciwcial w surowicy (technika immunofluorescencji pośredniej IIF). Do rozpoznawania babeszjozy stosuje się także techniki biologii molekularnej (np. rtPCR) oraz próby biologiczne (pasażowanie pasożyta) na zwierzętach laboratoryjnych (gryzonie).
Dotychczas na całym świecie, również w Europie, odnotowano znaczną liczbę przypadków babesiozy. W Polsce opisano tylko jeden przypadek tej choroby. Wydaje się jednak, że wynika to raczej z niedoskonałej diagnostyki niż z rzeczywistego braku transmisji i zakażenia kleszczy. Mało specyficzne objawy kliniczne utrudniają prawidłowe rozpoznanie, a tym samym określenie dokładnej liczby zachorowań.
Ze względu na podobieństwo objawów oraz obraz pierwotniaka w erytrocytach, babesiozę określa się również mianem „malarii Północy”. Występujące w okresie międzywojennym w Polsce przypadki „malarii” były najprawdopodobniej babesiozą.
W Europie czynnikiem babeszjozy u ludzi jest najczęściej B. divergens, zaś w Ameryce Północnej B. microti. Człowiek zaraża się w czasie pobierania krwi przez kleszcze, głównie Ixodes ricinus (w Europie), Ixodes scapularis (w Ameryce Północnej) oraz przedstawicieli rodzajów Rhipicephalus i Boophilus. Zakażenie przenoszą zarówno postaci larwalne kleszczy (nimfy), jak również osobniki dorosłe. Możliwe jest zakażenie przez przetoczenie zakażonej krwi.
Okres wylęgania wynosi od 1 do 8 tygodni, ale sporadycznie może być dłuższy. Objawy i przebieg babeszjozy jest różny. W ostrym zakażeniu najczęściej występuje gorączka, dreszcze, poty i bóle mięśniowe oraz utrata apetytu, ogólne rozbicie, zmęczenie, nudności. Ponadto obserwuje się powiększenie wątroby i śledziony oraz niedokrwistość hemolityczną i hemoglobinurię. W większości przypadków wyzdrowienie jest spontaniczne, a przebieg choroby łagodny. W rejonach endemicznych często obserwuje się przebieg bezobjawowy. Cięzki przebieg i przypadki śmiertelne obserwuje się zazwyczaj u osób z niedoborami immunologicznymi, po usunięciu śledziony lub w wieku ponad 60 lat. Zakażenie dość często współistnieje z chorobą z Lyme (boreliozą) lub innymi chorobami odkleszczowymi, co komplikuje i zaostrza przebieg kliniczny tych zakażeń. Przewlekłe zakażenia mogą przebiegać skąpoobjawowo, a dominującymi objawami mogą być tu zespół przewlekłego zmęczenia, okresowo pojawiające się gorączki, poty, dreszcze i bóle mięśniowo-stawowe.
Rozpoznania babeszjozy można dokonać już podczas rutynowego badania rozmazów krwi obwodowej (barwienie metodą MGG), w którym wewnątrz erytrocytów wykrywa się postacie pierwotniaka. Jednak metoda ta obarczona jest bardzo dużym odsetkiem wyników fałszywie ujemnych. Wynik pozytywny potwierdza się testem immunofluorescencji pośredniej (IFA) lub testem ELISA. Dlatego w celach diagnostycznych nie zaleca się poszukiwania pasożytów w barwionych rozmazach krwi obwodowej lecz ocenę obeccności swoistych przeciwcial w surowicy (technika immunofluorescencji pośredniej IIF). Do rozpoznawania babeszjozy stosuje się także techniki biologii molekularnej (np. rtPCR) oraz próby biologiczne (pasażowanie pasożyta) na zwierzętach laboratoryjnych (gryzonie).
Zachorowaniom na babeszjozę zapobiega się przez zabezpieczenie przed atakami kleszczy. Swoistej szczepionki brak. Leczenie zakażeń B. microti i B. divergens polega na podawaniu leków przeciwpierwotniakowych (głównie leki przeciwmalaryczne: meflokina, chinina, artemisinina i jej pochodne, atowakwon) oraz niektórych antybiotyków (np. klindamycyny).
Rys. 1
Babesioza - obraz krwi obwodowej. Wewnątrz krwinek czerwonych widoczne pasożyty.
Babesioza - obraz krwi obwodowej. Wewnątrz krwinek czerwonych widoczne pasożyty.
Rys. 2
Cykl życiowy babesii.
Cykl życiowy babesii.
http://www.wielkoszynski.webity.pl/